Οι πολιτικές του Υπουργείου «Επί των εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως» και ο προσανατολισμός της εκπαίδευσης κατά τη β΄ οθωνική περίοδο (1843/44-1862) συνετέλεσαν, στο βαθμό που τους αναλογεί, στη διαμόρφωση των συνιστωσών της οθωνικής διακυβέρνησης. Οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, το νομικό πλαίσιο, η αλληλεπίδραση των θεσμικών οργάνων στην εφαρμογή των εκπαιδευτικών πραγμάτων και η εμπλοκή των προσώπων που ήταν επικεφαλής των υπηρεσιών, επέβαλαν συγκεκριμένες αποφάσεις και δράσεις κατά τη διαχείριση των καταστάσεων και γι’ αυτό το λόγο αποτέλεσαν τον θεματικό άξονα της ερευνητικής αναζήτησης.
Το βιβλίο επιχειρεί να προσεγγίσει και να φωτίσει όλα εκείνα τα στοιχεία που διασφάλισαν τη λειτουργία του Υπουργείου καθώς και των επιμέρους τομέων στους οποίους εφαρμόστηκαν οι εκπαιδευτικές πολιτικές. Εκτίθενται, επίσης, οι, θεσμικές και μη, συλλογικές και μεμονωμένες αντιδράσεις που επέδρασαν κατά τη διεργασία και λήψη των αποφάσεων του Όθωνα αλλά και των εκάστοτε επικεφαλής του Υπουργείου «επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως».
