Θεωρητικά θέματα και μελέτη περιπτώσεων που αφορούν την πολιτιστική παραγωγή και τα υλικά δημιουργήματά της, από την άποψη της ανάλυσης αξιών συμβολικής, αισθητικής, οικονομικής, εθιμικής, λειτουργικής διάστασης, καθώς και η επεξεργασία ζητημάτων που αφορούν τη διάσωση, προβολή και αξιοποίησή τους μέσα από την οπτική του μουσειολογικού προβληματισμού, συνιστούν το πεδίο στο οποίο εγγράφονται οι εργασίες που περιέχονται στον τόμο αυτόν, και οι οποίες είναι διαρθρωμένες στις ακόλουθες πέντε θεματικές ενότητες: 1) Διαδρομές σε πολιτιστικά κοιτάσματα, 2) Η πρόκληση των Μουσών, 3) Στον ναό των Μουσών Ι: Δοκιμές δημιουργικής θέασης, 4) Στον ναό των Μουσών ΙΙ: Από τη θέαση στη γνώση,...
Ήπια ισχύς
Ο Joseph Nye επινόησε τον όρο "ήπια ισχύς" στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Σήμερα ο όρος αυτός χρησιμοποιείται συχνά -και κάποιες φορές εσφαλμένα- από πολιτικούς ηγέτες, αρθογράφους και ακαδημαϊκούς σ' όλο τον κόσμο. Τι είναι, λοιπόν η ήπια ισχύς; Η ήπια ισχύς βρίσκεται στην ικανότητα να ελκύεις και να πείθεις. Ενώ η σκληρή ισχύς -η ικανότητα να εξαναγκάζεις- προέρχεται από τη στρατιωτική οικονομική δύναμη μιας χώρας, η ήπια ισχύς προέρχεται από τη θελκτικότητα της κουλτούρας, των πολιτικών ιδανικών και των πολιτικών επιλογών μιας χώρας. Η σκληρή ισχύς παραμένει αποφασιστική σ' έναν κόσμο κρατών που προσπαθούν να διαφυλάξουν την ανεξαρτησία...
Ο τρίτος κόσμος στις διεθνείς σχέσεις
[...] Ο πρώτος στόχος του παρόντος βιβλίου είναι να καλύψει ένα μεγάλο κενό που παρατηρείται στην ελληνική βιβλιογραφία αναφορικά με το φαινόμενο του Τρίτου Κόσμου. Αναδεικνύει σε ένα πρώτο κεφάλαιο με τίτλο "Ιστορική αναδίφηση του Τρίτου Κόσμου" τις ιδεολογικές επιρροές και τις πολιτικές εκφάνσεις του φαινομένου, σε ένα δεύτερο κεφάλαιο, που τιτλοφορείται "εννοιολογική προσέγγιση και ερμηνευτικός προσδιορισμός του Τρίτου Κόσμου", τη γέννηση, τη μεταβολή, την εξέλιξη του φαινομένου, αλλά, κυρίως, το θεωρητικό υπόστρωμα που αναπτύχθηκε γύρω από αυτό στις σχέσεις Βορρά-Νότου και στην ανάπτυξη γενικότερα, πριν αναλύσει διεξοδικά και ξεχωριστά (κεφάλαια ΙΙΙ, IV, V, VI) τα χαρακτηριστικά του κάθε τμήματος,...
Μαρία Τ..
Ο επιδιωκόμενος στόχος αυτής της μελέτης είναι αρχικά ο σχεδιασμός και η τεχνική της μελέτης μιας περίπτωσης για ερευνητικό σκοπό και κατόπιν μέσω αυτού η διερεύνηση των σύνθετων προβλημάτων και βιωματικών εμπειριών του υποκειμένου κατά την ψυχοκοινωνική πορεία της ζωής του (παιδική, εφηβική, ενήλικη). Σε αυτές τις εμπειρίες είναι βασισμένες οι δεκαέξι αφηγηματικές ενότητες που δομούν την ιστορία ζωής της Μαρίας Τ. Η προσέγγιση που υιοθετήθηκε σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης αποτελεί ένα συνδυασμό θεωρητικών μεθόδων ανάλυσης της ποιοτικής έρευνας και πολυδιάστατης ανάλυσης δεδομένων μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή. Σύμφωνα με την άποψη νεώτερων ερευνητών για μία πιο αντικειμενική προσέγγιση της ιστορίας...
Ο λόγος μόνο μου όπλο
[...] Ο Διονύσης Μαρκαντωνάτος επιλέγει στην παρούσα έκδοση ένα απόσταγμα του ποιητικού του βίου που αριθμεί μέχρι σήμερα δεκαοχτώ αμιγώς ποιητικές συλλογές, ανάμεσα στο υπόλοιπο έργο του. Κι αυτό συμβαίνει σε μια στιγμή που ο ίδιος παραμένει ποιητικά ενεργός και παραγωγικός - ίσως παραγωγικότερος από ποτέ. Μ' αυτό το δεδομένο, η αναδρομή που επιχειρείται εδώ, δεν είναι οπωσδήποτε η οριστική κατάθεση ενός προσωπικού ποιητικού corpus, ούτε σηματοδοτεί το τέλος ή την αρχή μιας περιόδου (οι "περίοδοι" άλλωστε ενός λογοτέχνη συχνά προσδιορίζονται μεταγενέστερα και πάντοτε ερήμην του από την επιστήμη). Είναι ένα βλέμμα προς τα πίσω ενός καπετάνιου που προχωράει με...
Μνήμης τεκμήρια
Η μελέτη αυτή υπογραμμίζει την κεντρική θέση που έχουν συγκεκριμένα υλικά πολιτιστικά τεκμήρια, με την ενσωματωμένη σε αυτά εθιμική πρακτική, για την απότιση χρέους τιμής, τη στήριξη και τη φροντίδα διαιώνισης της μεταθανάτιας μνήμης του νεκρού, ζήτημα που αποτελεί κομβικό σημείο στο πρόβλημα της υπαρξιακής οδύνης και στάσης των ζώντων απέναντι στο θάνατο.
Συνεταιριστική οικονομία και νομοθεσία
Ο πρώτος συνεταιρισμός, αυτός της Ροτσντέιλ, έκανε την εμφάνισή του το 1844, και οι ιδρυτές του είχαν θέσει ως σκοπό να μετασχηματίσουν, σοσιαλιστικά, τον κόσμο. Πέρασαν από τότε 160 χρόνια ακριβώς και όμως δεν επιτεύχθηκε κανένας σοσιαλιστικός μετασχηματισμός. Εδώ και 30 χρόνια, ακριβώς δηλαδή την ίδια περίοδο που ο νεοφιλελευθερισμός και ο σύγχρονος άγριος καπιταλισμός τείνουν να επιβάλουν την κυριαρχία τους, οι λαϊκές μάζες, άνδρες και γυναίκες, προσπαθούν να ιδιοποιηθούν τους κοινωνικούς όρους ύπαρξής τους, δημιουργώντας τη λεγόμενη "κοινωνική οικονομία", η οποία λειτουργεί στη βάση των συνεταιριστικών αρχών της ισότητας και της αυτοδιαχείρισης. Τι να σημαίνει αυτό; Στο βιβλίο αυτό...
Η ακροδεξιά
Ο παρών συλλογικός τόμος πραγματεύεται το φαινόμενο της νέας άκρας δεξιάς, όπως αυτό σε ιδεολογικό, σε κομματικό/οργανωτικό και σε πολιτικό/προγραμματικό επίπεδο αποτυπώνεται κατ' αρχάς σε ώριμες δημοκρατίες της Ευρώπης (Γαλλία, Αυστρία, Ιταλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Μ. Βρετανία, Σκανδιναβικές χώρες) και στις ΗΠΑ. Επιπλέον, η νέα άκρα δεξιά εξετάζεται με επίκεντρο νεότευκτα μετακομμουνιστικά καθεστώτα (Ρωσία, Ρουμανία, Σερβία), τα οποία εισήλθαν σε μια διαδικασία κοινοβουλευτικοποίησης και σταδιακού όσο και ασταθούς εκδημοκρατισμού μετά την κατάρρευση του "υπαρκτού σοσιαλισμού" στην Κεντροανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Ο επιμελητής της αγγλικής έκδοσης, Paul Hainsworth, παρομοιάζει την ακροδεξιά με "μια πολύπλοκη αλχημεία". Η ακροδεξιά, σε επίπεδο ιδεολογικού...
Η φύση του πρώιμου οθωμανικού κράτους
Ο Heath W. Lowry επανεξετάζει την ιστοριογραφία των απαρχών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και εντοπίζει σειρά ανησυχητικών λαθών στην ανάγνωση των καίριων πρωτογενών πηγών. Έτσι, προσφέρει μία νέα ερμηνεία, η οποία έρχεται σε αντίθεση με την ηγεμονεύουσα άποψη που προβάλλει την εικόνα μιας εξ αρχής ισλαμικής αυτοκρατορίας, της οποίας η επιτυχία βασίστηκε, αποκλειστικά στον θρησκευτικό ζήλο των γαζήδων (πολεμιστών του Ιερού Πολέμου). Ο Lowry, αντίθετα, ισχυρίζεται ότι στο οθωμανικό εγχείρημα συμμετείχαν, πέραν του τουρκικού στοιχείου, εξισλαμισμένοι, αλλά και χριστιανοί, οι οποίοι πρωταγωνίστησαν στην επιτυχία των Οθωμανών και στην εξέλιξη της μικρής τουρκμενικής ηγεμονίας σε κραταιά αυτοκρατορία.
Αριστοφάνους Ειρήνη
Έχει γίνει πολλή και από πολλούς προσπάθεια να διαπιστωθεί η πραγματική πολιτική - ιδεολογική ταυτότητα του ποιητή. Άλλοι τον φέρουν ως "προοδευτικό", άλλοι "συντηρητικό", άλλοι "ά-πολιτικό". Η σύγχρονη έρευνα (Victor Ehrenberg, A.W. Gomme, K.J. Dover, H.-J. Newiger κ.ά.) τείνει να συγκλίνει ότι δεν ήταν τίποτε από αυτά τα τρία αμιγώς. Ότι αυτό που κυρίως τον ενδιέφερε ήταν "να βγάλει γέλιο" και αυτό το πέτυχε τέλεια. Διασκέδασε όχι μόνο η Αθήνα εκείνη την εποχή, αλλά γέλασε με την ψυχή της η Ελλάδα και ο κόσμος ολόκληρος και τώρα ακόμη γελάει (στα Φεστιβάλ αρχαίου δράματος, κυρίως). Στο καλύτερο βιβλίο όλων των εποχών,...
Τέχνη και πολυσημία
Ποια η ταυτότητα του έργου τέχνης στην εποχή μας; Ποια η σχέση του με την κριτική ερμηνεία; Το ότι είναι φτιαγμένο από σημεία, ότι είναι ένα σημείο, ένα σημειακό γεγονός, είναι κάτι περισσότερο από προφανές και κοινά αποδεκτό. Αν και σημείο όμως, κατά την κριτική του πρόσληψη "συμπεριφέρεται" κατά τρόπο ανώμαλο, παράδοξο, αναφορικά με τα όσα γνωρίζουμε για τη λειτουργία των σημείων. Ενώ κατά τη (και από τη) χρήση των σημείων αναμένουμε μία μονοσήμαντη σημασιοδότηση και την κοινοποίηση ενός νοήματος, μίας σημασίας, που να είναι εντοπίσιμα, το έργο τέχνης εμφανίζεται στη συλλογική μας συνείδηση ως όχημα πολλαπλών σημασιών, διαφορετικών και...
Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης
Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος", συνεχίζοντας τη σειρά εκδόσεων, που σχετίζονται με τη ζωή, το έργο και την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου, με χαρά προχωρεί από κοινού με το Ίδρυμα "Κωνσταντίνος Μητσοτάκης", ένα ίδρυμα με ιδιαίτερες αξιώσεις και έργο στην έρευνα και στη μελέτη της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας, στην έκδοση "Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης. Στην αυγή της κρητικής ελευθερίας 1868-1898". Οι λόγοι γι' αυτήν την έκδοση πολλοί· η τριαντάχρονη πορεία του βιογραφούμενου προσώπου και ο πρωταγωνιστικός ρόλος στην πολιτική ζωή του νησιού· η ιδιαίτερη σχέση, συγγενική και πολιτική, του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, σχέση...
Οικονομική κοινωνιολογία
"Η κοινωνιολογία της οικονομίας" μελετά τα γεγονότα και τις εξελίξεις της οικονομικής ζωής χρησιμοποιώντας ποικίλα εργαλεία ανάλυσης, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την ανάλυση ιδεατών τύπων, τη συγκριτική μέθοδο, τη μελέτη των δικτύων και άλλα. Οικονομικά συστήματα, θεσμοί και συμπεριφορά στις αγορές γίνονται αντικείμενο ενδελεχούς ανάλυσης. Η Οικονομία σε μακροκοινωνιολογική προοπτική, η Κοινωνιολογία των οικονομικών θεσμών, των εταιριών, των οργανώσεων και της βιομηχανίας παίρνουν νέες διαστάσεις. Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει την Οικονομική Κοινωνιολογία στην ιστορική της εξέλιξη, αναλύοντας ταυτόχρονα σε βάθος τις σημαντικότερες θεωρητικές συμβολές, με έμφαση στις πιο πρόσφατες. Έτσι επιτυγχάνονται δύο στόχοι: από τη μία, καταδεικνύεται ότι η Οικονομική...