Το βιβλίο αυτό, το πρώτο από την τριλογία με θέμα την Ιστορία του Ελληνισμού κατά τον Μεσαίωνα, είναι μια ιστορική αναδρομή που καλύπτει την περίοδο των 1.250 χρόνων, από την ίδρυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Κωνσταντινούπολης το 330 μ.Χ. έως το 1580, οπότε ολοκληρώθηκε από τους Τούρκους η κατάληψη της χερσαίας και νησιωτικής Ελλάδας, εκτός της Κρήτης και των Επτανήσων που τα κατείχε με Συνθήκη η Δημοκρατία της Βενετίας.
Ο συγγραφέας Ιωάννης Ζουγανέλης γράφει γιατί συνέγραψε αυτό το τρίτομο έργο.
«Την τελευταία δεκαετία θέλησα να κάνω μια μακρά ιστορική έρευνα για την περίοδο που έχουν ονομάσει “Τα άγνωστα και σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα”. Η χρονική περίοδος που ερεύνησα καλύπτει περίπου 1.500 χρόνια. Μελέτησα πάρα πολλά βιβλία ιστορικών συγγραφέων τις μεσαιωνικής περιόδου, Ελλήνων και ξένων, και τις πηγές τους τις διασταύρωσα με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους.
Από όλα αυτά συγκέντρωσα τα σημαντικότερα και αξιολογότερα αποσπάσματα που αναφέρονταν στις κοσμοϊστορικές και κοσμογονικές αλλαγές που συντελέστηκαν στην Ευρώπη και γύρω από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, μετά τους πόλεμους με τους Πέρσες, άρχισαν οι πόλεμοι με τους Δυτικούς, Νορμανδούς, Καταλανούς και Σταυροφόρους. Η Δ΄ Σταυροφορία το 1204 σήμανε την αρχή του τέλους για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η Σταυροφορία αυτή ήταν ύπουλη και άνανδρη. Οι σταυροφόροι άλωσαν την Κωνσταντινούπολη και όλη την Ελλάδα.
Ταυτόχρονα, οι Τούρκοι κατακτούσαν μία-μία τις πόλεις της Μικράς Ασίας, κατέλαβαν όλη τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και το 1453 άλωσαν τη Βασιλεύουσα. Μετά ακολούθησε μαύρη σκλαβιά περίπου 400 χρόνια.
Την περίοδο της τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι πειρατές και κουρσάροι, με τις συντονισμένες και συνεχείς λεηλασίες, αρπαγές αιχμαλώτων και αδίστακτες σφαγές, ανάγκασαν τον πληθυσμό των νησιών και όλων των παραθαλάσσιων περιοχών να μεταναστεύσουν και να φύγουν ως πρόσφυγες στις διάφορες χώρες της Ευρώπης, όπου όλο το άνθος του ελλαδικού χώρου αφομοιώθηκε από τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και χάθηκε για πάντα από τον ελληνισμό».
