Στο εισαγωγικό μέρος του βιβλίου, ο συγγραφέας αναλύει τον τρόπο με τον οποίο οι σταλινικές δομές του ΚΚΕ συνέθλιψαν κάθε έννοια ελεύθερου θεωρητικού διαλόγου, περιθωριοποίησαν ή και εξόντωσαν τους επιφανέστερους μαρξιστές διανοουμένους, επέβαλαν όρους στρατοπέδου στην πνευματική ζωή της αριστεράς και τελικώς εμπόδισαν την ανάπτυξη της μαρξιστικής σκέψης στην Ελλάδα. Και αυτό, ενώ υπήρχαν όλες οι προϋποθέσεις για μία πρωτότυπη και σημαντική θεωρητική άνθιση, που θα οδηγούσε στην εμφάνιση ενός ιδιαίτερου Ελληνικού μαρξισμού, αντίστοιχου με τον Ιταλικό ή τον Αυστριακό.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται για την πνευματική ζωή των προσφύγων κομμουνιστών στο Παραπέτασμα μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου. Οι άνθρωποι αυτοί έζησαν στην εξορία υπό την ασφυκτική καταπίεση και τον έλεγχο του κόμματος, διακατεχόμενοι από νοσταλγία και παθολογική αγάπη για την Ελλάδα, εορτάζοντας με πάθος τις εθνικές εορτές, αναπτύσσοντας εξαιρετικής ποιότητας λογοτεχνία με αποκλειστικό αντικείμενο την Ελλάδα και διαμορφώνοντας για τα παιδιά τους ένα εν εξορία ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, με κύριο άξονα τον πατριωτισμό.
Στην συνέχεια, παρουσιάζονται αναλυτικά οι κυριώτεροι Έλληνες μαρξιστές: Γεώργιος Κωνσταντινίδης-Σκληρός, Γιάννης Κορδάτος, Σεραφείμ Μάξιμος, Δημήτριος Γληνός, Δημήτρης Μπάτσης, Νίκος Πουλαντζάς. Ειδικά στο κεφάλαιο για τον Πουλαντζά, παρουσιάζονται άγνωστα και συγκλονιστικά στοιχεία, που ανατρέπουν πλήρως την εικόνα που υπάρχει μέχρι σήμερα και αποκαλύπτουν τις δραματικές εσωτερικές αυτοαναιρέσεις και μεταμορφώσεις του κορυφαίου μαρξιστή την εποχή του πρόωρου θανάτου του.
Στο τελευταίο μέρος της μελέτης παρουσιάζονται οι αρχειομαρξιστές και η σχέση τους με το παγκόσμιο τροτσκιστικό κίνημα και τον ίδιο τον Τρότσκυ, και στην συνέχεια οι κυριώτεροι Έλληνες τροτσκιστές: ο Παντελής Πουλιόπουλος, ο Άγις Στίνας και ο Μιχάλης Ράπτης ή Πάμπλο, ο ασφαλώς σημαντικώτερος όλων, ο διανοούμενος που προσέδωσε στο ελληνικό τροτσκιστικό κίνημα εθνική ταυτότητα και εθνική συνείδηση.
Ο Μελέτης Μελετόπουλος συγκέντρωσε το υλικό για αυτήν την μελέτη επί μία τριακονταετία. Ερεύνησε αδημοσίευτα αρχεία και πηγές, έλαβε προσωπικές συνεντεύξεις και μελέτησε παράλληλα την μαρξιστική θεωρία με κριτική διάθεση και χωρίς ιδεοληψίες. Αυτές οι τελευταίες υπήρξαν, κατά την γνώμη του συγγραφέα, η βασική αιτία που, στην σημερινή μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση που ταλανίζει την ανθρωπότητα, ο μαρξισμός, ως εργαλείο ανάλυσης και ως πρόταση, είναι βωβός αν όχι ήδη νεκρός.
