Εάν ανοίξουμε ένα σύγχρονο βιβλίο για τον θεσμό της διπλωματίας, θα συναντήσουμε ποικίλους όρους και μορφές, που τουλάχιστον για τον παραδοσιακό διπλωμάτη αποτελούν έναν εντελώς νέον κόσμο. Μια πρώτη κατηγορία των πάνω από εκατό μορφών αναφέρεται στο «αντικείμενο» της διπλωματίας (πολιτική, οικονομική, εμπορική, περιβαλλοντική, αμυντική, πολιτιστική, αθλητική, δημόσια διπλωματία ή διπλωματία κορυφής, της ασφάλειας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των πολιτών και της επιστήμης. Μία δεύτερη κατηγορία αφορά τον αριθμό ή τη φύση των δρώντων, όπως μονομερής, διμερής, πολυμερής, πολύπλευρη διπλωματία. Μια Τρίτη κατηγορία συνδέεται με τους διπλωματικούς «μηχανισμούς» και τις διπλωματικές «διαδικασίες», όπως «διπλωματία του πρωτοκόλλου και του δικαίου» και «ψηφιακή διπλωματία».
Αυτός ο «κατακλυσμός» της νέας ορολογίας ασφαλώς μαρτυρεί τη συνεχή εξέλιξη της διπλωματίας προς νέους δρώντες και νέα πεδία. Στο κλίμα του νέου σκηνικού, που αναδύθηκε κυρίως τη μεταπολεμική εποχή, η διπλωματία υπέστη έντονες πιέσεις τόσο από το «εσωτερικό περιβάλλον» (π.χ. νέες ανταγωνιστικές υπηρεσίες, ηγέτες, μη κρατικοί φορείς) όσο και από τον «διεθνή περίγυρο» (πολυμερείς οργανισμοί). Σταδιακά, η διπλωματία έπαυσε να αποτελεί το «κλειστό κύκλωμα» του παρελθόντος και άρχισε να ανοίγεται προς νέους λεωφόρους, αναπτύσσοντας νέες κάθετες δράσεις και να διευρύνοντας τους ορίζοντές της.
