Κυπριακό 1954-1974

Στοχαστικές προσαρμογές και ο αιώνιος δηληγιαννισμός

ISBN978-960-02-3672-9
Σελίδες648
Έτος πρώτης έκδοσης2020
Έτος τρέχουσας έκδοσης2020
Διεύθυνση ΣειράςΝτάλης, Σωτήρης
ΠρόλογοςΜπακογιάννη, Ντόρα
Σχήμα 14 x 21

28,62

Σε απόθεμα

Βασισμένη σε πληθώρα πρωτογενών πηγών, η μελέτη ιχνηλατεί την πορεία ενός ρεύματος πραγματισμού που διατρέχει τη διαχείριση του κυπριακού ζητήματος από τις παραμονές της ανακίνησής του στον ΟΗΕ έως την παράνομη τουρκική εισβολή. Ακολουθώντας ένα διαχρονικό μοτίβο στη νεοελληνική ιστορία, το ρεύμα αυτό εγκολπώθηκε το πνεύμα των «στοχαστικών προσαρμογών», μιας ενεργητικής μετριοπαθούς προσέγγισης της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής με οραματικά όμως ελατήρια. Στον αντίποδα του ριζοσπαστικού παροντισμού των υποστηρικτών της άμεσης Ένωσης –μέρος του «αιώνιου δηληγιαννισμού» που στηλίτευσε ο Γιώργος Θεοτοκάς το 1955–, οι θιασώτες των στοχαστικών προσαρμογών εκκινούσαν από τη διαπίστωση ότι η δεινή μεταπολεμική συγκυρία υπαγόρευε στην Αθήνα να αφοσιωθεί, σε πρώτη φάση, στην επίτευξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου.

Οι φωνές αυτές προειδοποίησαν εγκαίρως ότι η τάση υποβάθμισης του αγγλικού παράγοντα και του εντεινόμενου τουρκικού αναθεωρητισμού θα είχε άμεσο αντίκτυπο στα ζωτικά συμφέροντα της Ελλάδας και της Κύπρου‧ ότι τα Σεπτεμβριανά του 1955 ήταν η απόδειξη πως η Άγκυρα δεν αντιμετώπιζε το κυπριακό αυτοτελώς αλλά ως μέρος ενός ενιαίου διακυβεύματος με αλληλένδετες εστίες διεκδικήσεων στο Ανατολικό Αιγαίο ‧ ότι η παράβλεψη αυτής της βασικής αρχής στην τουρκική εξωτερική πολιτική θα είχε δυσμενείς επιπτώσεις για τους Ρωμιούς της Κωνσταντινούπολης, τον ελληνισμό της Ίμβρου και της Τενέδου και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Έχοντας εξοβελισθεί σε κρίσιμες στιγμές της εξέλιξης του κυπριακού, οι «στοχαστικές» φωνές ανασύρονται τώρα από το περιθώριο της Ιστορίας και αναδεικνύονται, μεταξύ άλλων, σε τελευταία γραμμή άμυνας της διπλωματίας απέναντι στην κυπριακή πολιτική της δικτατορίας.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου εξετάζονται κι άλλες σημαντικές εκφάνσεις του κυπριακού ζητήματος: οι κατηγορίες για την τήρηση «διπλής γραμμής» από την Αθήνα και η διχογνωμία γύρω από τη ριζοσπαστικοποίηση του ενωσιακού αγώνα‧ οι πολλαπλές χρήσεις του αφηγήματος περί «αφελληνισμού» των Κυπρίων‧ οι περιπτώσεις του Α. Σ. Βλάχου, του Γιώργου Σεφέρη και του Αλέξη Κύρου‧ η πολιτική επίδραση που άσκησε η ατμόσφαιρα της «γραμμής των πρόσω»‧ οι μετεμφυλιακές πιέσεις ενάντια στη συγκρότηση ενός αυθεντικά παγκύπριου αντιαποικιακού μετώπου, από φόβο μήπως ενισχυθεί η κυπριακή αριστερά‧ τέλος, η αγωνία των πραγματιστών να περιφρουρήσουν τη θεσμική ακεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής και οι σκέψεις τους για μια συνολική «εκκαθάριση» των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Συγγραφέας

Καλπαδάκης Γιώργος

O Γιώργος Καλπαδάκης είναι Κύριος Ερευνητής στο Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του ΝεωτέρουΕλληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών (ΚΕΙΝΕ) και Lewis-Gibson Visiting Fellow στο University of Cambridge. Το 2011-15 δίδαξε στα τμήματα Νομικής και Πολιτικής Επιστήμης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και το 2018-19 στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Tο 2015-17 υπήρξε Visiting Scholar στο University of Cambridge και το 2021-22 υπότροφος ερευνητής του Ιδρύματος Fulbright στο Center for European Studies (CES) του Harvard University. Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του Scandinavian Journal of Byzantine and Modern Greek Studies. Έχειεκδώσει τα εξής έργα: Κυπριακό 1954-1974. Στοχαστικές προσαρμογές και ο αιώνιος δηλιγιαννισμός (2020), Εξωτερική πολιτική της νεότερης Ελλάδας. Κοινωνία πολιτών και η συμβολή του Ernest Gellner (2018) και Το Μακεδονικό Ζήτημα, 1962-1995. Από τη σιωπή στη λαϊκή διπλωματία (2012, Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 2013). Σπούδασε στο University College London (UCL), το London School of Economics and Political Science (LSE) και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), όπου το 2009 αναγορεύθηκε διδάκτωρ του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης.