Μεταξύ συγκεντρωτισμού και υπουργειοπληθωρισμού

Η διαμόρφωση της δομής και η οργάνωση του πολιτικοδιοικητικού μηχανι­σμού ενός κράτους δεν ακολουθούν πάντοτε συγκεκριμένους κανόνες. Αντι­θέτως, πολλοί είναι οι λόγοι που ωθούν τον εκάστοτε πρωθυπουργό να προβαίνει στις απαραίτητες –ή και μη– τροποποιήσεις του κυβερνητικού σχήματος. Λόγοι σχετικοί με τη φύση του ρόλου που διαδραματίζει κατά περιόδους το κράτος, με τις ανάγκες της κοινωνίας, καθώς και με τα διακριτικά γνωρίσματα του πολιτικού συστήματος μιας χώρας. Ως εκ τούτου, στις αιτίες που υπαγορεύουν την ίδρυση νέων υπουργικών δομών, την κατάργηση ή επανεμφάνισή τους, τη συγχώνευσή τους, ή ακόμη τη μετονομασία τους, την ανακατανομή των αρμοδιοτήτων τους και τον πολλαπλασιασμό των μελών της πολιτικής τους ηγεσίας, περιλαμβάνονται τόσο «οργανωτικοδιοικητικοί» και «κοινωνικοοικονομικοί» παράγοντες, όσο και παράμετροι που εκπορεύονται από την «πολιτική σκοπιμότητα». Οι μεν πρώτοι αντιστοιχούν στις ανάγκες αντιμετώπισης νέων ειδικών ζητημάτων ή προβλημά­των, αναλόγως του παρεμβατικού –ή μη– ρόλου που επιδιώκει να επιτελεί μια οργανωμένη πολιτεία, συμπεριλαμβανομένου του στόχου επίτευξης διοικητικής αποτελεσματικότητας. Από την άλλη, οι παράγοντες που συνδέονται με την «πο­λιτική σκοπιμότητα» στηρίζονται, ως επί το πλείστον, σε προσωπικά, πολιτικά και κομματικά κριτήρια, αποσκοπώντας στον προσπορισμό αντίστοιχου οφέλους. Όλοι τους, πάντως, έχουν συντελέσει στην εδραίωση των φαινομένων του «συγκε­ντρωτισμού» και του «υπουργειοπληθωρισμού» στο ελληνικό κράτος. Το πλαίσιο, πάνω στο οποίο διαμορφώθηκαν και παγιώθηκαν τα εν λόγω φαινόμενα στα 200 χρόνια της σύγχρονης ιστορίας του, καθώς και η εν Ελλάδι διοικητική ασυνέχεια και αναποτελεσματικότητα, που αυτά συνεπάγονται, τίθενται στο επίκεντρο της ανά χείρας μελέτης.