Πολιτική ανυπακοή

Μια ηθικο-συνταγματική θεώρηση

ISBN978-960-02-4565-3
Κωδικός βιβλίου στον ΕΥΔΟΞΟ143559214
Σελίδες380
Έτος πρώτης έκδοσης2025
Έτος τρέχουσας έκδοσης2025
Βάρος (g)496
Διεύθυνση ΣειράςΔημήτρης Ν. Λαμπρέλλης
ΠρόλογοςΓιάννης Κτιστάκις
Σχήμα 14 x 21

25,44

Σε απόθεμα

Η παρούσα μελέτη στοχεύει στην ανάλυση του φαινομένου της πολιτικής ανυπακοής από ηθικο-συνταγματική άποψη. Αρχικά αναλύονται η έννοια της πολιτικής ανυπακοής ως εξωνομικός όρος και η ηθική της διάσταση. Διανοητές όπως ο Thoreau, ο Wolff και ο Locke θεμελίωσαν τη δυνατότητα άρνησης υπακοής όταν ο νόμος προσκρούει στην ηθική συνείδηση ή την κοινωνική δικαιοσύνη. Ακολουθεί βασική ιστορική αναδρομή στο φαινόμενο της πολιτικής ανυπακοής που αποσκοπεί στην ανάδειξη των ιστορικών οροσήμων. Έπεται η ανάλυση σύγχρονων παραδειγμάτων πολιτικής ανυπακοής, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα. Στη συνέχεια ερευνώνται τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά της πολιτικής ανυπακοής. Εξετάζονται κίνητρα, σκοποί και μορφές άσκησης της πολιτικής ανυπακοής: από ειρηνική αντίσταση μέχρι whistleblowing, επιστημονική ή διαδικτυακή ανυπακοή καθώς και η διάκρισή της από άλλες μορφές πολιτικής ή ποινικής παραβίασης. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη συνταγματική θεώρηση του φαινομένου. Στο πλαίσιο αυτό, αναλύεται η σχέση της πολιτικής ανυπακοής με το φυσικό δίκαιο, το κράτος δικαίου και τη θρησκεία. Η μελέτη εστιάζει στη διάκριση της πολιτικής ανυπακοής από το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα αντίστασης και από άλλες καταστάσεις και φαινόμενα, όπως οι αντιρρησίες συνείδησης και ο ακτιβισμός.

Το βιβλίο θέτει κρίσιμα ερωτήματα, όπως το εάν η πολιτική ανυπακοή έχει θέση σε φιλελεύθερες δημοκρατίες με νομικά μέσα αμφισβήτησης. Επισημαίνεται ότι οι συνταγματικές ελευθερίες θεμελιώνουν και νομιμοποιούν τη διατύπωση απόψεων και τη διεκδίκηση αλλαγών, χωρίς να καθιερώνουν το «δικαίωμα στην ανυπακοή». Ωστόσο, η ανυπακοή δεν ταυτίζεται με την υπονόμευση της έννομης τάξης, αλλά μπορεί να νοηθεί ως μορφή ενεργού πολιτικής συμμετοχής.

Προτείνεται μια νέα θεώρηση της πολιτικής ανυπακοής στο πλαίσιο της συνταγματικής νομιμότητας, εστιάζοντας στην ανάγκη να καταστεί αντικείμενο συστηματικής συνταγματικής θεώρησης. Το πόνημα καταλήγει σε προτάσεις για την ενίσχυση του διαλόγου, της συμμετοχικής λήψης αποφάσεων και της διαφάνειας. Διατυπώνει συμπεράσματα που επισημαίνουν την αναγκαιότητα αναγνώρισης της πολιτικής ανυπακοής ως κοινωνικο-δικαιοπολιτικού φαινομένου με συνταγματική σημασία.

Συγγραφέας

Παναγοπούλου Φερενίκη

H Φερενίκη Παναγοπούλου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Δικαίου Προστασίας Δεδομένων και Βιοηθικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Βιοηθικής, Τεχνοηθικής και Δικαίου του Παντείου Πανεπιστημίου. Διετέλεσε επί οκταετία Νομική Ελέγκτρια στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Σπούδασε Νομική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Aθηνών (βασικές σπουδές και μεταπτυχιακό δίπλωμα δημοσίου δικαίου) και Δημόσια Υγεία και Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Κατέχει πρώτο διδακτορικό δίπλωμα στο Συνταγματικό Δίκαιο και τη Βιοηθική από το Πανεπιστήμιο Χούμπολντ του Βερολίνου και δεύτερο διδακτορικό δίπλωμα στη Φιλοσοφία και την τεχνητή νοημοσύνη από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει έντεκα μονογραφίες δημοσίου δικαίου και έχει επιμεληθεί (μόνη της και από κοινού με άλλους) έξι συλλογικούς τόμους Βιοηθικής και τρεις συλλογικούς τόμους δημοσίου δικαίου. Έχει δημοσιεύσει πολυάριθμες μελέτες αναφορικά με το συνταγματικό δίκαιο, τη βιοηθική, την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τις νέες τεχνολογίες. Eίναι Μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Υψηλού Επιπέδου για την Τεχνητή Νοημοσύνη, της Μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής Προσωπικών Δεδομένων του Υπουργείου Δικαιοσύνης και της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ελληνικού Κλιμακίου Βιοηθικής της UNESCO, συντονίστρια έκδοσης του επιστημονικού περιοδικού Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου και μέλος της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών e-πολιτεία, ΔιΤΕ και Διάλογοι στη Δημόσια Διοίκηση, Γενική Γραμματεύς και Ταμίας της Εταιρείας Διοικητικών Μελετών.