"Το μη τελείωμα πρέπει να είναι δομικό στοιχείο της τέχνης, της κουλτούρας και της πολιτιστικής πολιτικής στο βαθμό που τις προφυλάσσει από την ενσωμάτωση, την αλλοτρίωση και την ορθολογικοποίηση. Η αποσπασματοποίηση, δηλαδή, το μη τελείωμα και το σύστημα - αντισύστημα είναι (ή πρέπει να είναι) οι βασικές συνιστώσες της πολιτιστικής πολιτικής, ειδικότερα σήμερα που οι συστηματικές ή τουλάχιστον οι συστημίζουσες δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης είναι πολύ πιο ισχυρές από κάθε άλλη περίοδο. Ακόμη πιο συγκεκριμένα η κουλτούρα και, ως εκ τούτου, η πολιτιστική πολιτική θα πρέπει να συλληφθεί ως ένα ανοιχτό σύστημα προς το άλλο, το κριτικό, το διαφορετικό. Η οποιαδήποτε...
Πολεοδομικές αρμοδιότητες και Σύνταγμα
Στο ζήτημα που εξετάζεται στον παρόντα τόμο κυριαρχεί μια στείρα κατανόηση των θεσμών. Μια πρόσληψη τους που αποβαίνει αδιέξοδη και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί "αυτιστική", αφού η ευθύνη μετακυλύεται από το Συμβούλιο Επικρατείας στην κυβέρνηση και το νομοθέτη και, τανάπαλιν, από την κυβέρνηση και το νομοθέτη στο Συμβούλιο Επικρατείας, την τελευταία φορά μάλιστα με τη διαμεσολάβηση του συντακτικού νομοθέτη. Πρόκειται κατά κυριολεξία για ένα θεσμικό διάλογο "κωφών". Το αποτέλεσμα αυτής της αμφίδρομης επαναλαμβανόμενης πορείας είναι ωστόσο μηδενικό. Και σήμερα ισχύουν ουσιαστικά όσα πριν από δώδεκα περίπου χρόνια. Οι αρνητικές συνέπειες της θεσμικής ασφυξίας που περιγράφονται σε αδρές γραμμές για τα...
Τα πολιτικά καθεστώτα
Ποια είναι η ουσία του δημοκρατικού πολιτεύματος; Ποιες οι θεσμικές, πολιτικές, φιλοσοφικές, ηθικές και λογικές προϋποθέσεις της λειτουργίας του; Η λεγόμενη "αντιπροσωπευτική δημοκρατία" αποτελεί πλέον τη μόνη εφικτή μορφή συμμετοχής του λαού στα πολιτικά δρώμενα ή συνιστά αναίρεση και υφαρπαγή της "λαϊκής κυριαρχίας"; Πότε, δε, λειτουργεί πρωθυπουργοκεντρικά, πότε προεδροκεντρικά και πότε κόμματα και κοινοβούλιο (αλλά και εξωθεσμικοί δρώντες) έχουν αποφασιστικά περιθώρια πολιτικής παρέμβασης; Τι διαφέρουν εννοιολογικά και λειτουργικά το κοινοβουλευτικό, το προεδρικό και το ημιπροεδρικό σύστημα; Ποια πολιτικά δεδομένα επηρεάζουν ή καθορίζουν τους συσχετισμούς δύναμης μεταξύ των διαφόρων πολιτειακών παραγόντων στο εσωτερικό του κάθε συστήματος; Ποιες υπήρξαν οι προγενέστερες της...
Λογοπραξίες
Τον τελευταίο καιρό, όλο και συχνότερα, πληθαίνουν οι φωνές (πολλές απ' αυτές εκφρασμένες με έναν απόλυτα θεωρητικό τρόπο) για το τέλος, το μαρασμό, την κρίση ή, ακόμη, και το "θάνατο" της θεωρίας. Παράλληλα, στο χώρο των επιστημών του ανθρώπου, ένα τεράστιο κύμα απονευρωμένου τεχνοκρατισμού και τεχνολογικού φετιχισμού απειλεί να σαρώσει και τα τελευταία αναχώματα ακόμη και ενός στοιχειώδους θεωρητικού αναστοχασμού. Τα κείμενα που απαρτίζουν τούτο το βιβλίο, γραμμένα με ποικίλες αφορμές στη διάρκεια των δέκα τελευταίων χρόνων, από τη μια πλευρά, έρχονται να αμφισβητήσουν αυτές τις "θεωρίες" για την απαξίωση της θεωρίας, πιστεύοντας πως είναι, περισσότερο από ποτέ, αναγκαίος ο...
Ανθρωπολογία της διατροφής
Με αφετηρία το ερώτημα «Πως έχουν διαμορφωθεί οι διαιτητικές συνήθειες των ανθρώπων», στο βιβλίο αυτό αναλύουμε τις θεμελιώδεις συνιστώσες της τροφικής επιλογής. Παραθέτουμε τις κυρίαρχες θεωρητικές προσεγγίσεις των ανθρωπολόγων, κοινωνιολόγων και ψυχολόγων για την ερμηνεία της διαιτητικής συμπεριφοράς, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Παρακολουθούμε την εξέλιξη της διατροφής του ανθρώπου από το απώτατο παρελθόν ως σήμερα μέσα από τις ιστορικές συγκυρίες, την τεχνολογική πρόοδο και τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς για να εξηγήσουμε τη διαφορετικότητα στη διατροφή. Εξετάζουμε τους κανόνες και τα διαιτητικά ταμπού στις κοινωνίες και τις θρησκείες και προσπαθούμε να διερευνήσουμε τη σημασία τους στην υγεία. Μέσα...
Κυριακάτικα βήματα στην ιστορία
Τα δημοσιογραφικά κείμενα δεν είναι Ιστορία - είναι, όμως, συχνά πολύτιμο υλικό για τον Ιστορικό του μέλλοντος. Πολύ περισσότερο όταν τα κείμενα εδράζονται σε υπεύθυνες πηγές και αδιαμφισβήτητα ντοκουμέντα. Τα άρθρα που η κυρία Φωτεινή Τομαή γράφει στο "Βήμα", βασιζόμενη σε επίσημα αρχεία και στοιχεία που συστηματικά μελέτησε, είναι ασφαλώς πολύτιμο υλικό. Το γεγονός ότι δεν είναι μόνον έγκυρα, αλλά και ευχάριστα, καθιστά την εργασία της συγγραφέως ιδιαιτέρως επιτυχή και αξιέπαινη. Μέσα από αυτά, ο αναγνώστης καλείται να περπατήσει στους "διαδρόμους της Ιστορίας" με ξεναγό τη συγγραφέα, η οποία συνδυάζει την επιστημονική έρευνα με την ευχάριστη γραφή. Ο "περίπατος" στις...
Παίκτες αρνησικυρίας
Έχει καθιερωθεί εδώ και καιρό, οι πολιτικοί επιστήμονες, να διακρίνουν τα συστήματα διακυβέρνησης σε κοινοβουλευτικά και προεδρικά, δικομματικά και πολυκομματικά και ούτω καθεξής. Συχνά όμως, αυτές οι κατηγοριοποιήσεις αποτυγχάνουν να φωτίσουν χρήσιμες πλευρές της λειτουργίας των πολιτικών συστημάτων. Παραδείγματος χάρη, πώς μπορούμε να συγκρίνουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα προεδρικό δικαμερικό σύστημα με δύο ασθενή κόμματα, με τη Δανία, ένα κοινοβουλευτικό μονοκαμερικό σύστημα με πολλά ισχυρά κόμματα; Το βιβλίο "Παίκτες αρνησικυρίας" προωθεί μια νέα προσέγγιση στην κατανόηση της διάρθρωσης των κυβερνήσεων. Τα στοιχεία που στην πραγματικότητα διαφοροποιούν τα πολιτικά συστήματα, ισχυρίζεται ο Γιώργος Τσεμπελής, μπορούν να εντοπιστούν στο βαθμό που αυτά...
Εισαγωγή στην κοινωνική διοίκηση και τους θεσμούς κοινωνικής ασφάλειας
Το κίνητρο για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου ήταν η κατά το δυνατόν συνοπτική και εύληπτη ανάλυση των βασικών αρχών και εννοιών στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλειας και της κοινωνικής διοίκησης, με την προσθήκη ενός σύντομου γλωσσαρίου όρων κοινωνικής πολιτικής. Η επιλογή ως προς τη δομή ήταν να διαρθρωθεί το βιβλίο σε τρία μέρη, που περιλαμβάνουν τις εξής θεματικές ενότητες: Το πρώτο μέρος επικεντρώνεται στη συγκρότηση, τα μοντέλα και την εξέλιξη του κράτους πρόνοιας, στα μεταρρυθμιστικά διλήμματα των τελευταίων ετών και στην ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων του κράτους πρόνοιας στην Ελλάδα. Το δεύτερο μέρος έχει ως αντικείμενο την οριοθέτηση των εννοιών...
Συγκριτική συνταγματική μηχανική
Στη "Συγκριτική συνταγματική μηχανική" του G. Sartori απασχολεί έντονα η σύνθετη όσο και αμφίδρομη σχέση μεταξύ εκλογικού και πολιτικού συστήματος -μία σχέση στον πυρήνα της οποίας ως κύριο ζητούμενο προβάλλει ο συνδυασμός αποτελεσματικής διακυβέρνησης με πραγματικό έλεγχό της από την αντιπολίτευση. Μιλώντας για την εκπροσώπηση του εκλογικού σώματος στο κοινοβούλιο, ο καθηγητής Sartori προβληματίζεται γύρω από τη μορφή του κομματικού συστήματος (πολυκομματισμός-δικομματισμός). Διέρχεται έτσι από το ευαίσθητο πεδίο της εσωτερικής λειτουργίας των κομμάτων αναφερόμενος στον τρόπο ανάδειξης των υποψηφίων μέσα στο κόμμα τους ως ένδειξη της αντίληψης κάθε κόμματος για τους θεσμούς της δημοκρατικής αντιπροσώπευσης. Και αφού προτείνει τα κριτήρια...
Νεοελληνικά λαϊκά επιτύμβια επιγράμματα
Στον τόμο αυτό μελετώνται τα νεοελληνικά λαϊκά επιτύμβια επιγράμματα, μια μορφή της νεωτερικής λαογραφίας μας, που συνεχώς εξαπλώνεται και διαδίδεται, ως μέρος των σύγχρονων ταφικών και νεκρικών εθίμων και συνηθειών μας. Με βάση ένα πλούσιο υλικό, συγκεντρωμένο από ολόκληρο σχεδόν τον ελληνικό χώρο, την τελευταία δεκαετία, γίνονται τυπολογικές, μορφολογικές και θεματολογικές παρατηρήσεις, συγκρίνονται τα νεοελληνικά λαϊκά επιτύμβια επιγράμματα με τα λαϊκά προφορικά μοιρολόγια και με τα αρχαία ελληνικά αντίστοιχα επιγράμματα και εντάσσεται η σύνθεση και η χρήση τους το πλαίσιο των νεωτερικών ελληνικών εθίμων του θανάτου. Στο τέλος, παρέχονται, σε παράρτημα, και κείμενα από τα επιγράμματα που μελετώνται, ώστε ο...
Τα Σούτσεια
Ο τίτλος της συλλογής μελετημάτων για το δραματικό έργο του Παναγιώτη Σούτσου παραπέμπει στη γνωστή (ανώνυμα δημοσιευμένη) σκωπτική απάντηση του Κωνστ. Ασώπιου, "Τα Σούτσεια, ήτοι ο Κύριος Παναγιώτης Σούτσος εν γραμματικοίς, εν φιλολόγοις, εν σχολάρχαις, εν μετρικοίς και εν ποιηταίς εξεταζόμενος", Αθήνα 1853, στο μανιφέστο του Σούτσου, "Νέα Σχολή του γραφομένου λόγου ή Ανάστασις της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης εννοούμενης υπό πάντων", Αθήνα 1853, όπου ο συγγραφέας του κάνει μια αφελή και μεγαλόστομη προσπάθεια να εμφανίσει τον εαυτό του ως Κοραή της αρχαΐζουσας. Το δοκίμιο αυτό ήταν η αφορμή μιας θύελλας αντιδράσεων και διενέξεων αποτελεί τομή στις εξελίξεις γύρω από το...
Παγκόσμια οικονομική ηγεμονία ή συνεργασία;
Η απορύθμιση των εθνικών αγορών και η εντεινόμενη διεθνοποίηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, καθιστούν αδύνατη την αποτελεσματική εποπτεία της Παγκόσμιας Οικονομίας από μία μόνον χώρα. Ο διεθνής συντονισμός των οικονομικών πολιτικών μπορεί να μειώσει τις αρνητικές εκροές των ασύμμετρων οικονομικών διαταραχών και να περιορίσει την πιθανότητα ανάπτυξης αλληλοσυγκρουόμενων Εθνικών μακροοικονομικών πολιτικών. Η παρούσα μελέτη επιχειρεί την κριτική αξιολόγηση ενός μη-θεσμοποιημένου σχήματος διεθνούς οικονομικής συνεργασίας που είναι η ομάδα των οκτώ πιο αναπτυγμένων κρατών. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου αναλύεται το θεωρητικό υπόβαθρο λειτουργίας των διεθνών οικονομικών καθεστώτων καθώς και οι παράγοντες που ωθούν στην διακρατική οικονομική συνεργασία. Στο δεύτερο μέρος, εξετάζεται...
Η ευρύτερη περιοχή του Ευξείνου Πόντου
Η ευρύτερη περιοχή του Ευξείνου Πόντου παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για τις αλλαγές στο περιβάλλον ασφαλείας της Ευρώπης. Αντιμετωπίζοντας την περιοχή του Ευξείνου Πόντου ως ένα νέο κόμβο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, η ανά χείρας μελέτη εξετάζει το πολιτικό περιβάλλον της περιοχής και την κατάσταση από τρεις οπτικές γωνίες: τη στρατιωτική ασφάλεια και τις εκκρεμείς διαμάχες, την ενεργειακή ασφάλεια και τις μη παραδοσιακές απειλές κατά της ασφάλειας. Οι συγγραφείς της μελέτης ενσωματώνουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο προβλήματα ασφαλείας που ξεκινούν από το οργανωμένο έγκλημα και καταλήγουν στον ενεργειακό εφοδιασμό και στις συγκρούσεις στην περιοχή του Καυκάσου τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν με...